Με κύριο θεματικό άξονα τις διαχρονικές «Μετακινήσεις», ανθρώπων ειρηνικές ή βίαιες, ιδεών, αγαθών κ.λ.π. με αφετηρία ή κατάληξη το νησί της Κρήτης - στοιχείο που  λειτουργεί ως διάλογος του ιστορικού παρελθόντος  με το εκρηκτικό και πολύπλοκο, οδυνηρό παρόν- ξεκινούν από σήμερα οι εργασίες του 12 ου Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου στο Ηράκλειο, 21-25 Σεπτεμβρίου στην αίθουσα της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου την Τετάρτη το απόγευμα στις 5 και τις επόμενες  ημέρες στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου με την οργανωτική ευθύνη της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών ( Ε.Κ.Ι. Μ.), η οποία το δημιούργησε.

Η κύρια θεματική επιλογή του Συνεδρίου εκπλήσσει ευχάριστα αφού δίνει τη δυνατότητα  στους επιστήμονες και στο κοινό σε μια συλλογική αυτογνωσία με βάση τις κοινωνικές ανάγκες που προκύπτουν σε κάθε εποχή και ταυτόχρονα θέτει ένα ανοιχτό κριτικό ερώτημα σκέψης από το παρελθόν προς το μέλλον και αντίστροφα για την ανθρώπινη μοίρα και τις πολιτικές επιλογές που ορίζουν το πλαίσιο ζωής των ανθρώπων. 

Χθες στη διάρκεια  συνέντευξης Τύπου στο Ιστορικό  Μουσείο Κρήτης, τόσο ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής  του Συνεδρίου Ομότιμος Καθηγητής Γρηγόρης Σηφάκης όσο και ο γενικός Γραμματέας Καθηγητής Αλέξης Καλοκαιρινός αναφέρθηκαν στον διεθνή χαρακτήρα που έχει αποκτήσει ο εν λόγω θεσμός, ο οποίος πραγματοποιείται ανά πέντε χρόνια.

Εφέτος τόνισε ο κ. Σηφάκης, συμμετέχουν 514  μελετητές Έλληνες και ξένοι στους τομείς, της αρχαιολογίας, της ιστορίας, της τέχνης, της εθνογραφίας και των γραμμάτων της Κρήτης.  

«Για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού οι περιλήψεις των ενδιαφερομένων να συμμετάσχουν στο Συνέδριο τέθηκαν σε διπλή, ανώνυμη κρίση από την Επιστημονική Επιτροπή. Δύο ειδικοί κριτές για κάθε τμήμα, αξιολόγησαν την κάθε περίληψη,  ενώ σε περίπτωση διχογνωμίας ακολούθησε και Τρίτη κρίση».                                                                          

Μάλιστα ανέφερε πως θα «πραγματοποιηθούν 361 συνολικά πρωτότυπες επιστημονικές ανακοινώσεις στα καθιερωμένα τρία τμήματα του Συνεδρίου, που αντιστοιχούν στις τρεις μεγάλες χρονικές περιόδους της Κρητικής ιστορίας: την προϊστορική- αρχαία ελληνική, τη βυζαντινή-μεσαιωνική και τη νεότερη, και έξι συνολικά διαλέξεις σε τρεις Ολομέλειες».   

Ο κ. Σηφάκης δήλωσε πως η αφετηρία ίδρυσης του Συνεδρίου το 1961, υπήρξε το γεγονός της συμπλήρωσης χιλίων χρόνων  της απελευθέρωσης της Κρήτης από τους Άραβες με το Νικηφόρο Φωκά.

Σε διεθνές επίπεδο υπάρχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τον Μινωικό και αρχαιοελληνικό πολιτισμό στην Κρήτη, έχει ανέβη η επιστημονική βαρύτητα της Ενετικής περιόδου με την Κρητική Αναγέννηση ενώ την τελευταία δεκαετία χάρις  στην ερευνητική δουλειά έγκυρων μελετητών της Οθωμανικής περιόδου του Πανεπιστημίου Κρήτης, αυξάνεται το ενδιαφέρον των ξένων επιστημόνων και γι΄αυτήν την ιστορική περίοδο.

Ο κ. Καλοκαιρινός, τόνισε πως το Κρητολογικό Συνέδριο είναι ένα «μεγάλο διεπιστημονικό φόρουμ, ένα ευρύ πεδίο συνάντησης ερευνητών όλων των περιόδων της Κρητικής ιστορίας και προιστορίας. Τεκμήριο της πενηντάχρονης και πλέον επιτυχημένης πορείας και του κύρους που έχει ο θεσμός στην επιστημονική κοινότητα αποτελούν οι 3.254 πρωτότυπες εργασίες που έχουν παρουσιαστεί από Έλληνες και ξένους ερευνητές στο διάστημα 1961-2011, μελέτες προσιτές στο ευρύ κοινό μέσω των έντυπων εκδόσεων “Πεπραγμένων”, που έπονται των Συνεδρίων».

Για την επίκαιρη και πρωτότυπη θεματική του Συνεδρίου «Μετακινήσεις» οι δύο ομιλητές, είπαν ότι αυτό ισχύει για όλα τα Τμήματά του «με εγγύς χρονικό όριο του περιεχομένου των ανακοινώσεων τα τέλη του 20ού αιώνα. Οι συμμετέχοντες στο Συνέδριο κλήθηκαν να εντάξουν στην προβληματική των ανακοινώσεών τους τα ζητήματα που αφορούν την Κρήτη και τη νησιωτικότητα στην ιστορική και την τυπική διαχρονία».                              

Σε αυτό  το πλαίσιο ως μετακινήσεις θεωρούνται:

«Οι μεταναστεύσεις ανθρώπων από και προς, καθώς και εντός του Κρητικού χώρου. Οι μετακινήσεις επομένως αναφέρονται στα δεδομένα μιας γεωγραφικής και χωρικής -ειρηνικής ή βίαιης– κινητικότητας με επίκεντρο τις ανθρώπινες ομάδες καθώς και τις πραγματικότητες που αυτές διαμορφώνουν».

«Οι ροές αγαθών, υπηρεσιών και πρακτικών που αφορούν τις ανταλλαγές, τους δρόμους, τα ταξίδια και τις ποικίλες διαδρομές υλικών και άυλων μορφών του πολιτισμού».

Η κοινωνική κινητικότητα και οι κοινωνικοί ιδεολογικοί  μετασχηματισμοί με αναφορές στην κοινωνική αλλαγή, τη διαστρωμάτωση, τις διαμορφώσεις του αστικού και αγροτικού χώρου.

Οι μεταβολές του κοινωνικού, θεσμικού ( πολιτειακού, πολιτικού και διοικητικού), πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος εντάσσονται επίσης σε αυτή την προβληματική, με επιθυμητό τον συσχετισμό και την ένταξη σε ευρύτερα γεωπολιτικά και πολιτισμικά πλαίσια».

Η θεματική των μετακινήσεων ενισχύεται από τις Ολομέλειες έξι σπονδυλωτών διαλέξεων για να καλύψουν τα πρωτεύοντα θέματα σε βάθος του Κρητικού παρελθόντος.

Τμήμα Α΄  21-9-2016,

► 19.00- 20.00, Gerald  Cadogan, Αρχαιολόγος, Αντιπρόεδρος Βρετανικής Σχολής Αθηνών:  «Μινωικές μετακινήσεις: «δις ες τον αυτόν ποταμόν ουκ αν εμβαίης».                                                                                                                                

► 20.00- 21.00:  Άγγελος Χανιώτης, Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασσικών Σπουδών, Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών, Πρίνστον. «Νυκτοπερπατήματα Διαχρονική επισκόπηση των νυκτερινών μετακινήσεων στην Κρήτη ».

Τμήμα Β΄ 22-9- 2016,

►19.00- 20.00 Όλγα Γκράτζιου, Ομότιμη Καθηγλητρια Πανεπιστημίου Κρήτης «Τόσο κοντά και τόσο μακριά. Κρήτη και Βενετία 1211 – 1669: Η μαρτυρία των υλικών τεκμηρίων».

► 20.00-21.00 Στέφανος Κακλαμάνης, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, «Αμφίδρομες πολιτισμικές μεταφορές στην Κρήτη της Αναγέννησης».

Τμήμα Γ΄

Αντώνης Αναστασόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Οθωμανικής Ιστορίας, Πανεπιστημίου Κρήτης, Συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών/Ι.Τ.Ε., Ηλίας Κολοβός, Επίκουρος Καθηγητής Σπουδών, Συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών/ Ι.Τ.Ε., Μαρίνος Σαρηγιάννης, ερευνητής Β, ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών Ι.Τ.Ε.  «Οι πρώτοι δύο αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη (1645 -1821): νέες πηγές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις».

► 20.00- 21.00 Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Κίνηση και στατικότητα στην νεώτερη ιστορία της Κρήτης. Από τους ανθρώπους στις ιδέες».

Με την ολοκλήρωση των εργασιών του Συνεδρίου τα υπό έκδοση Πεπραγμένα θα αναρτηθούν αρχικά σε ηλεκτρονική μορφή, σε λογισμικό ελεύθερης πρόσβαση.