Στο πιο κεντρικό σημείο της Θεσσαλονίκης, στο σημείο που συναντιούνται η Εγνατία και η Εθνικής Αμύνης, δύο από τους μεγαλύτερους και τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της πόλης, στέκεται λες και είναι βγαλμένο από μία άλλη εποχή, το συντριβάνι με την μεγάλη ιστορία που λίγοι γνωρίζουν.

Ρεπορτάζ: Χριστίνα Φωτεινάκη
Χιλιάδες φοιτητές, καταστηματάρχες, οδηγοί αλλά και απλοί περαστικοί περνούν μπροστά από αυτό το φημισμένο συντριβάνι. Δίνουν ραντεβού, κάθονται, αγναντεύουν την βοή της πόλης, συζητούν, ελάχιστοι είναι όμως αυτοί που γνωρίζουν την ιστορική του αξία.

Η ιστορία του συντριβανιού
Το συντριβάνι χτίστηκε Μάρτιο του 1889, την περίοδο δράσης του οθωμανού διοικητή Σαμπρί Πασά, κατά την τελευταία περίοδο της οθωμανικής κατοχής, και της μεγάλης κλίμακας πολεοδομικής παρέμβασης που πραγματοποίησε στο πλαίσιο της διαδικασίας εκσυγχρονισμού της πόλης. Σε αυτό το πλαίσιο, τοποθετήθηκε το συντριβάνι στο τέλος της μεγάλης λεωφόρου Boulevard Hamidye, που δεν ειναι άλλη από τη σημερινή Εθνικής Αμύνης. Το συντριβάνι ήταν δώρο του Σουλτάνου που οραματίστηκε την αναβάθμιση της Θεσσαλονίκης, του Αβδούλ Χαμίτ. Η κατασκευή του, από λευκό μάρμαρο στο τέλος του 19ου αιώνα, έγινε με το συνδυασμό οθωμανικών και δυτικότροπων στοιχείων και ήταν επηρεασμένη από τις πολυάριθμες κρήνες της οθωμανικής αυτοκρατορίας που κοσμούσαν την πόλη.

Η πλατεία που διαμορφώθηκε γύρω απο το συντριβάνι έγινε το κέντρο της κοινωνικής και εμπορικής ζωής της πόλης και ονομάστηκε πλατεία Ταξίμ, προς τιμήν της γνωστής συνοικίας στην Κωνσταντινούπολη. Εκτός από διακοσμητικό ρόλο, το συντριβάνι είχε και πρακτικό χαρακτήρα αφού προοριζόταν για να προσφέρει νερό σε περαστικούς και για το πότισμα των αλόγων.

Ξεχασμένο σε εργοτάξιο του δήμου μέχρι το 1976
Το ιστορικό αυτο συντριβάνι μεταφέρθηκε από το δήμο Θεσσαλονίκης για λόγους διευκόλυνσης της κυκλοφορίας, σε εργοτάξιο στην περιοχή της Τούμπας, όπου και παρέμεινε κρυμμένο μέχρι και το 1976. Τότε, εντοπίστηκαν στο εργοτάξιο οι τρεις μαρμάρινες ημικυκλικές γούρνες, ένα από τα τρία φουρούσια και η βάση του οβελίσκου.

Έπειτα από έρευνα σε φωτογραφίες αρχείου και τουρκικά σχέδια, έγινε εφικτή η αποκατάστασή του  στο σημείο που είχε τοποθετηθεί και στο παρελθόν. Το 1977 αναστηλώθηκε, ωστόσο ολόκληρο σχεδόν το πάνω τμήμα είναι πιστό αντίγραφο του αυθεντικού.

Από σύμβολο μιας εποχής σε... σκουπιδότοπο
Που να ήξερε ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ, όταν προόριζε το συντριβάνι ως σύμβολο της προόδου και της αναβάθμισης της Θεσσαλονίκης, ότι λιγότερο από έναν αιώνα αργότερα, το ίδιο συντριβάνι θα μετατρεπόταν σε "γούρνα" μέσα στην οποία πετούν οι ασυνείδητοι περαστικοί τα σκουπίδια τους.

Σακούλες, κλαδιά και συσκευασίες τροφίμων "κολυμπούν" ανενόχλητες στο λίγο νερό που έχει απομείνει στις μαρμάρινες γούρνες. Τα μάρμαρα στο κάτω μέρος του συντριβανιού έχουν εμφανή σημάδια φθοράς, ενώ διακρίνονται και διάσπαρτες ρωγμές στην επιφάνεια της βάσης. Αφού το είχε για δεκαετίες ξεχασμένο μέσα σε ένα εργοτάξιο, ο δήμος Θεσσαλονικης οφείλει τώρα να επανορθώσει και να φροντίσει για τον καθαρισμο και τη συντήρηση του μνημείου.



Παλιές φωτογραφίες από το thessalonikiartsandculture.gr

Πηγή: www.seleo.gr