Στο 3,1% του ΑΕΠ ή στα 5,6 δισ. ευρώ πρόκειται να διαμορφωθεί το πλεόνασμα της Ελλάδας για το 2017 λόγω των καλύτερων αποτελεσμάτων από τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) που οδήγησαν σε ακόμη μεγαλύτερα επίπεδα το συγκεκριμένο μέγεθος.

Νεότερα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Γενικό Λογιστήριο δείχνουν ότι οι εισπράξεις από τον ΕΦΚΑ έχουν αυξηθεί από 378 εκατ. ευρώ που ήταν στο τέλος Σεπτεμβρίου στα 580 εκατ. ευρώ, όταν η εκτίμηση της κυβέρνησης αλλά και των δανειστών ήταν για 940 εκατ. ευρώ έλλειμμα.

Υπήρξε παραδόξως μια εντυπωσιακή υπεραπόδοση στις εισπράξεις η οποία αντιστάθμισε την υστέρηση άλλων φόρων που δεν πήγαν καλά, όπως για παράδειγμα ο φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων.

Επίσης, με αυτή την «άσπρη τρύπα» φορείς της γενικής κυβέρνησης, κυρίως νομικά πρόσωπα, κατάφεραν να βελτιώσουν την τελική τους θέση.

Το κυριότερο όμως είναι ότι το πρωτογενές πλεόνασμα στο τέλος του 2017 θα είναι διπλάσιο της μνημονιακής απαίτησης για 1,75% ή 3,1 δισ. κάνοντας για μία ακόμη φορά την έκπληξη.

Ας σημειωθεί ότι στο προσχέδιο του προϋπολογισμού υπήρξε πρόβλεψη για πλεόνασμα 2,21% του ΑΕΠ το 2017 (3,9 δισ. ευρώ) η οποία μετά τα νέα δεδομένα θα αναθεωρηθεί με το τελικό σχέδιο που θα κατατεθεί 21 Νοεμβρίου στη Βουλή.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι θετικές δημοσιονομικές επιδόσεις της Αθήνας δεν «πείθουν» το ΔΝΤ, το οποίο εξακολουθεί να θέτει εν αμφιβόλω τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα των πλεονασμάτων.

Οι επιφυλάξεις του Ταμείου αφορούν την περίοδο για μετά το 2018, καθώς θεωρεί ότι η Ελλάδα είναι αδύνατο να διατηρήσει το πρωτογενές πλεόνασμα σε επίπεδα άνω του 3% με το σκεπτικό ότι τόσο το πλεόνασμα του 2016 όσο και αυτό του 2017 είναι απόρροια περισσότερο της επιβολής έκτακτων μέτρων και λιγότερο της εφαρμογής των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Για το 2018, το ΔΝΤ προβλέπει πλεόνασμα μόλις 2,2% του ΑΕΠ, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις δίνει πλεόνασμα 3,9% του ΑΕΠ για το επόμενο έτος.

Είναι προφανής η διαφορά ανάμεσα σε Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον πάνω σε αυτό το θέμα. Βέβαια το πιο παράδοξο είναι ότι οι δύο αυτές εκτιμήσεις αν και ξεκινούν με την ίδια παραδοχή, ότι δηλαδή η ελληνική οικονομία θα πετύχει αξιόλογους ρυθμούς ανάπτυξης τον επόμενο χρόνο, καταλήγουν σε διαφορετικό αποτέλεσμα για το πλεόνασμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ρυθμό μεγέθυνσης 2,5% του ΑΕΠ το 2018, ενώ το ΔΝΤ βάζει πιο πάνω τον πήχη για την ανάπτυξη στο 2,6%. Πιο συντηρητική είναι η πρόβλεψη της ελληνικής κυβέρνησης για 2,4% από 1,6% φέτος.

Υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα σημαίνει μεγαλύτερο «κοινωνικό μέρισμα» για τα νοικοκυριά. Σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος επισημαίνει ότι το κομμάτι από το υπερβάλλον πλεόνασμα που θα διατεθεί φέτος για κοινωνικούς σκοπούς θα είναι σαφώς μεγαλύτερο από πέρυσι και θα επηρεάσει πάνω από 1 εκατομμύριο νοικοκυριά.

Θα δοθεί, σύμφωνα με τον υπουργό, με εισοδηματικά και άλλα κριτήρια, όπως για παράδειγμα ο αριθμός των παιδιών.

Με αυτόν τον τρόπο θα αφορά πολλές ευάλωτες κατηγορίες, όπως συνταξιούχους, ανέργους, αλλά και ένα κομμάτι της μεσαίας τάξης.

Αν και το θέμα της διανομής του πλεονάσματος είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση, οι θεσμοί έχουν υποδείξει στην κυβέρνηση να διανείμει ως κοινωνικό μέρισμα μόνο ένα μέρος που δεν θα ξεπερνά το 1,1 με 1,2 δισ. ευρώ περίπου και να κρατήσει το υπόλοιπο ποσό ως απόθεμα ρευστότητας.

Αλλωστε, μπορεί να υπάρξουν αναθεωρήσεις, όπως έγινε και το 2016, όταν από τη Eurostat διαπιστώθηκε ότι το εν λόγω μέγεθος ήταν 3,8% του ΑΕΠ και όχι 4,2% του ΑΕΠ, όπως είχε εκτιμηθεί αρχικά.

Επίσης μέρος του υπερπλεονάσματος θα κατευθυνθεί για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του κράτους, ενώ σχεδιάζεται η κάλυψη του κόστους για την ηλεκτροδότηση των νησιών.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε ακόμη ότι θα υπάρξει συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (staff level agreement) το ταχύτερο δυνατόν και εντός χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί για την 3η αξιολόγηση, ενώ αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της θα συγκεκριμενοποιηθούν και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η κυβέρνηση κάνει τα πάντα για μια «καθαρή έξοδο» από το πρόγραμμα, ενώ το ευχάριστο «είναι ότι όλο και περισσότεροι παίκτες, οι θεσμοί και οι χώρες του Eurogroup, προσανατολίζονται σε μια ευνοϊκή έξοδο της Ελλάδας από το Μνημόνιο».