Η ρύπανση μας κάνει πιο ευάλωτους σε πανδημίες. Νέα στοιχεία



Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΠΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΥΣ ΣΕ ΠΑΝΔΗΜΙΕΣ ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ


Μετά την COVID-19 εποχή τι ; - Ανάγκη μιας ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών κινδύνων στην υγεία

·         Η διασύνδεση ανάμεσα στην πανδημία COVID -19 και την περιβαλλοντική υποβάθμιση μελετώνται ιδιαίτερα
·         Η έκθεση σε ατμόσφαιρα με υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων ενισχύει την τρωτότητα του ανθρώπινου οργανισμού.
·         Μετά την άρση του lockdown σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη είχαμε αύξηση των αιωρούμενων σωματιδίων 
·         
Η λειτουργία του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης θα εξοικονομήσει 150 εκ ευρώ στο Σύστημα Δημόσιας Υγείας
·         Πρόταση για τη δημιουργία Κέντρου Πρόβλεψης Περιβαλλοντικών Προβλημάτων και ακραίων φαινομένων


«Η διασύνδεση ανάμεσα στην πανδημία COVID-19 και την περιβαλλοντική υποβάθμιση είναι από τις πλευρές που μελετώνται ιδιαίτερα έντονα από την πρώτη στιγμή που κηρύχθηκε η πανδημία από τον ΠΟΥ. Η διασύνδεση αυτή σχετίζεται τόσο με την έναρξη και τους μηχανισμούς μετάδοσης της λοίμωξης όσο και με την τρωτότητα του πληθυσμού λόγω προηγούμενης επιβάρυνσης του οργανισμού από την έκθεση σε τοξικούς ρύπους που τείνουν να μειώσουν την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αντιμετωπίσει ένα υψηλό ιϊκό φορτίο», επισημαίνει ο καθηγητής Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ και Διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής Δημοσθένης Σαρηγιάννης  και συμπληρώνει: «Θα πρέπει να υπογραμμιστεί το πόσο ευάλωτος είναι ο πληθυσμός λόγω της πολύπλευρης ρύπανσης, Οπωσδήποτε η έκθεση σε ατμόσφαιρα με υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων ενισχύει την τρωτότητα του ανθρώπινου οργανισμού. Πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ έδειξε ότι άνοδος κατά μόλις 1 μg/m3 στις συγκεντρώσεις των αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2.5 συνδέεται με αύξηση 15% στη θνητότητα από COVID-19».

Αύξηση επιπέδων ρύπανσης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη μετά την άρση του lockdown

Σύμφωνα με μελέτη του Εργαστηρίου στον αστικό ιστό της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, μεγάλες πόλεις) καταγράφηκε μια μείωση στα αιωρούμενα σωματίδια κατά τη διάρκεια του lockdown, αλλά σημειώνεται μια επαναφορά σε υψηλότερα επίπεδα ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας άρσης των μέτρων αποκλεισμού τον Μάϊο. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η χρονική διακύμανση των συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων σε διαφορετικούς σταθμούς μέτρησης στη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης από την έναρξη της πανδημίας στη χώρα μέχρι σήμερα.


Σχήμα 1: Διακύμανση της συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων και των κλιματολογικών συνθηκών σε διαφορετικά σημεία της μητροπολιτικής περιοχής της Θεσσαλονίκης από την αρχή της πανδημίας COVID-19 μέχρι σήμερα

Μετά το κλείσιμο των σχολείων η ρύπανση από τις μεταφορές μειώθηκε κατά 25%, ενώ η συνολική μείωση της ρύπανσης από τις μεταφορές κατά τη διάρκεια του lockdown ανήλθε στο 38% σε σύγκριση με την προ lockdown εποχή. Τα επίπεδα ρύπανσης από τις μεταφορές στην πόλη αυξήθηκαν κατά 26% στις 11 Μαΐου ενώ σήμερα βρίσκονται στο +34% σε σχέση με την προ lockdownεποχή. Συγκρίνοντας τις ίδιες μεταβλητές με την προηγούμενη χρονιά (2019) είχαμε μια μείωση της τάξης του 45-60% κατά τη διάρκεια του lockdown, ενώ μετά το άνοιγμα των καταστημάτων και των σχολείων σήμερα είμαστε στο +11% σε σχέση με πέρυσι. Η ρύπανση από τις λοιπές αστικές δραστηριότητες πλην των μεταφορών σημειώνει σήμερα μια μείωση της της τάξης του 30% σε σχέση με την περσινή χρονιά, ενώ κατά τη διάρκεια του lockdownη σχετική μείωση ήταν μόνο 5-10% (προφανώς λόγω περισσότερων οικιακών δραστηριοτήτων).  


Η λειτουργία του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης θα εξοικονομήσει 150 εκ ευρώ στο Σύστημα Δημόσιας Υγείας

Όπως εξηγεί ο κ Σαρηγιάννης, «τα παραπάνω αποτελέσματα του πειράματος μεγάλης κλίμακας που ήταν το lockdown για τις ελληνικές πόλεις καταδεικνύουν τη σημασία των αστικών μεταφορών στον περιβαλλοντικό φόρτο στη δημόσια υγεία. Η δυνατότητα ηλεκτροδότησης των μεταφορών στις πόλεις αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία μείωσης της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στην υγεία των κατοίκων. Μελέτη διαφορετικών σεναρίων σχετικά με παρεμβάσεις στο σύστημα μεταφορών στη Θεσσαλονίκη από το Eργαστήριo Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ (EnveLab)  στα πλαίσια του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος ICARUS έδειξε ότι η έναρξη χρήσης του METΡO θα οδηγούσε σε μια μείωση της θνητότητας λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά 4-5% με μια εξοικονόμηση στο σύστημα δημόσιας υγείας της τάξης των 150 εκατομμυρίων ευρώ σε ετήσια βάση. Η μετατροπή του 50% του στόλου των οχημάτων στη Θεσσαλονίκη σε ηλεκτροκίνητα θα οδηγούσε σε μείωση της θνητότητας και νοσηρότητας λόγω μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά 4%, ενώ η εξοικονόμηση στο σύστημα δημόσιας υγείας θα ανέρχονταν σε 162 εκατομμύρια ευρώ ετησίως».




Σχήμα 2: Επίπεδα PM10στον αέρα της Θεσσαλονίκης με τη σημερινή κατάσταση (businessasusual – BAU), με την εισαγωγή του μετρό και μόνο 2% διείσδυση ηλεκτροκίνητων ΙΧ στην αγορά (ΜΙΤ1), και τέλος με 50% διείσδυση ηλεκτροκίνητων ΙΧ στην αγορά (ΜΙΤ2) σε διάστημα 10 χρόνων.

Κέντρο Πρόβλεψης Περιβαλλοντικών Προβλημάτων και ακραίων φαινομένων

Οι ερευνητές του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ ,ανιχνεύουν και την έκθεση στα χημικά.Για παράδειγμα, στο αίμα σχεδόν όλου του πληθυσμού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα εντοπίζονται και από το εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ οι συνθετικές χημικές ενώσεις PFAS, που χρησιμοποιούνται σε μία σειρά οικιακών και βιομηχανικών προϊόντων, από τα μαγειρικά σκεύη τεφλόν, σε πολλές συσκευασίες τροφίμων μέχρι αδιάβροχα ρούχα. Οι ενώσεις αυτές που επηρεάζουν έντονα την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αντιμετωπίσει βιολογικές απειλές όπως ο νέος κορωναϊός, διασπώνται πολύ δύσκολα και δεν απομακρύνονται. Μαζί με άλλα μη βιοαποδομήσιμα στοιχεία συσσωρεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό. «Γι’ αυτό πρέπει να βλέπουμε συνολικά το εκθεσίωμα, δηλαδή τη συνολική διαχρονική έκθεση του ανθρώπου σε παρόμοιες ουσίες και γενικότερα παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του», όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο καθηγητής.«Δυστυχώς», συμπληρώνει, « λείπει σε ευρωπαϊκό τουλάχιστον επίπεδο ένα κέντρο πρόβλεψης περιβαλλοντικών προβλημάτων και πιθανών ακραίων φαινομένων, όπως για παράδειγμα έχουμε για τον καιρό. Είναι φανερό ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθυστερήσαμε πολύ στο να αντιληφθούμε τη σφοδρότητα του κύματος του COVID-19.
« Θα μπορούσε να συγκροτηθεί άμεσα ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο, που θα συντονίζει ιδρύματα από διάφορες χώρες, θα συνενώσει γνώσεις και υπολογιστική ισχύ, θα λειτουργεί σαν ένα virtualινστιτούτο άμεσης επιστημονικής δράσης, χωρίς όμως τα βαριά κόστη που συνήθως χαρακτηρίζουν τέτοιου είδους επιστημονικά κέντρα», προτείνει ο κ. Σαρηγιάννης.

https://www.enve-lab.eu/


HERA: ΑΤΖΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ


Δημοσθένης Σαρηγιάννης
Διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ ,
Εκπρόσωπος του HERA στην Ελλάδα


Τις επόμενες εβδομάδες, οι ερευνητές του HERA θα εκδώσουν μακροπρόθεσμες προτάσεις για να διευκρινίσουν τους δεσμούς μεταξύ της έναρξης και της σοβαρότητας των πανδημιών και των περιβαλλοντικών και κλιματικών αλλαγών.


Από το 2019 που ξεκίνησε, ο πρωταρχικός στόχος της Ατζέντας για το Περιβάλλον για την Υγεία για την Ευρώπη (HERA), που συντονίζεται πανευρωπαϊκάαπό το Εθνικό Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών της Γαλλίας, και για την Ελλάδα από το εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ και το ερευνητικό κέντρο HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ είναι να παράσχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια ατζέντα για το περιβάλλον, το κλίμα και την υγεία για την περίοδο 2020-2030. Αντιμέτωποι με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία που δημιουργήθηκε από την τρέχουσα πανδημία, οι ηγέτες του προγράμματος εργάζονται για τη διαμόρφωση νέων συστάσεων σχετικάμε τη διεξαγωγή έρευνας που εστιάζει στους δεσμούς μεταξύ περιβάλλοντος, ανθρώπινης υγείας και της πανδημίας COVID-19. Αυτές οι αρχικές συστάσεις δείχνουν ότι, ο κίνδυνος πανδημίας και τα περιβαλλοντικά ζητήματα συνδέονται στενά και ότι ένα ολοκληρωμένο όραμα των παραγόντων που επηρεάζουν τη δημόσια υγεία είναι απαραίτητο και χρήσιμο.

Με δεδομένο το άνευ προηγουμένου σκηνικό της παγκόσμιας πανδημίας COVID-19, τα ζητήματα δημόσιας υγείας έχουν κεντρική θέση. Περισσότερο από ποτέ, η επιστημονική γνώση που προέρχεται από την έρευνα γίνεται βασικό εργαλείο για την κατανόηση του κοινωνικού αντίκτυπου αυτής της πανδημίας και για την καθοδήγηση της εφαρμογής των πολιτικών δημόσιας υγείας. Το Πρόγραμμα Έρευνας για το Περιβάλλον της Υγείας για την Ευρώπη (HERA), που συντονίζεται στην Ελλάδα από το ΑΠΘ, ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2019 και περιλαμβάνει 15 ευρωπαϊκές χώρες. Όπως ζητήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο στόχος του προγράμματος είναι να παράσχει στο θεσμικό όργανο μια ατζέντα για το περιβάλλον, το κλίμα και την υγεία για την περίοδο 2020-2030, προσδιορίζοντας τις ερευνητικές ανάγκες και προτεραιότητες προκειμένου να προτείνει οδικούς χάρτες που συνενώνουν τους διάφορους ευρωπαίους εταίρους. Μια προκαταρκτική τέτοια ατζέντα προτάθηκε τον Φεβρουάριο του 2020.

Μετά την εμφάνιση της πανδημίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε την προσθήκη μιας συμπληρωματικής ερευνητικής ατζέντας με μια συνιστώσα COVID-19 προκειμένου να διερευνήσει τους δεσμούς μεταξύ πανδημίας, κλιματικής αλλαγής, περιβάλλοντος και υγείας. Σε μια αρχική έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2020, η επιστημονική ομάδα του HERA έχει ορίσει τρεις ερευνητικούς τομείς προτεραιότητας με στόχο την καλύτερη κατανόηση των δεσμών μεταξύ περιβάλλοντος, εμφάνισης, εξάπλωσης και επιπτώσεων του SARS-CoV-2. Η πρόθεσή των ερευνητών είναι να προσφέρουν στις αρχές εργαλεία για τη χάραξη δημόσιων πολιτικών σύμφωνα με το πλαίσιο και την πρόληψη της πανδημίας, και που σέβονται το περιβάλλον και την ατομική υγεία.

1. Περιβαλλοντικοί οδηγοί της εμφάνισης και εξάπλωσης του SARS-CoV-2

Η βελτιωμένη κατανόηση της εμφάνισης του SARS-CoV-2 περιλαμβάνει την εξεύρεση περισσότερων πληροφοριών σχετικά με τον κύκλο ζωής του και τον τρόπο με τον οποίο συνέβαλαν οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων (άγρια, εκτρεφόμενα ή οικιακά) - και ιδίως ο αντίκτυπος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην αποψίλωση των δασών, βιοποικιλότητα και συμπεριφορές άγριων ζώων.

Οι ερευνητές προτείνουν επίσης τη συνεχιζόμενη μελέτη των θεμάτων της ευαισθησίας του κλίματος και της εποχικότητας των ιών. Η απόκτηση περισσότερων πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο εξάπλωσης του ιού και τον εντοπισμό της πιθανής αντοχής του σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα θα καθιστούσε δυνατή τη βελτίωση της κατανόησής μας για τον τρόπο διάδοσής του. Αυτές οι μελέτες πρέπει να συνοδεύονται από την ανάπτυξη στερεών και καινοτόμων εργαλείων μοντελοποίησης.

2. Επιπτώσεις στην υγεία του COVID-19 και των περιβαλλοντικών κινδύνων

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν τη σημασία της εναρμόνισης κοορτών*, εργαλείων και μεθοδολογιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να εντοπίζονται καλύτερα οι πληθυσμοί σε κίνδυνο. Η χρήση μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων ασθενών θα καθιστούσε δυνατή την ακριβέστερη και πιο αξιόπιστη αξιολόγηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ της πανδημίας, της απόκρισης σε αυτήν και των ασθενειών που ευνοούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι κοορτές μεγάλης κλίμακας θα βελτιώσουν επίσης σημαντικά την αξιολόγηση των συν-νοσηρότητας που συνδέεται με τις χρόνιες ασθένειες που εμπλέκονται σε σοβαρές περιπτώσεις COVID-19, ιδιαίτερα καρδιαγγειακές και πνευμονικές παθήσεις. Οι χρόνιες ασθένειες που συμβάλλουν στη σοβαρότητα του COVID-19 επηρεάζονται τουλάχιστον εν μέρει από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Γι’αυτό θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό να μελετήσουμε πώς διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν το ανοσοποιητικό και καρδιαγγειακό σύστημα σε ασθενείς διαφορετικών ηλικιών.

Τέτοια δεδομένα θα αποδειχθούν πολύτιμα για την καλύτερη κατανόηση, σε επίπεδο μεμονωμένης χώρας, της αποτελεσματικότητας διαφόρων πολιτικών προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

3. Επιπτώσεις του COVID-19 στην κοινωνία, την οικονομία και την υγεία

Η αξιολόγηση των ψυχολογικών και κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων των διαφόρων στρατηγικών αντίδρασης στην πανδημία θα αποδειχθεί επίσης απαραίτητη για την ελαχιστοποίησή τους και για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας σε ευρωπαϊκό, εθνικό και ατομικό επίπεδο.

Γνωρίζοντας περισσότερα για τον κοινωνικό αντίκτυπο (αλλαγές στον τρόπο ζωής, ρόλος του αστικού περιβάλλοντος, επαναπροσδιορισμός του εργασιακού περιβάλλοντος, αντίκτυπος στη σωματική και ψυχική υγεία, επιδείνωση της ενδοοικογενειακής βίας, ευάλωτους πληθυσμούς, κ.λπ.) των διαπροσωπικών στρατηγικών που καταρτίστηκαν Ο περιορισμός της ιογενούς εξάπλωσης, όπως το lockdown ή η κοινωνική απόσταση, θα καταστήσει δυνατή την καλύτερη κατανόηση των μέσων εφαρμογής νέων δημόσιων πολιτικών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη δρομολογήσει πρόσκληση για έργα σχετικά με το COVID-19. Ένας από τους στόχους είναι η στήριξη και την εναρμόνιση των μελετών σε κοορτές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες προσκλήσεις για έργα.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο καθ. Σαρηγιάννης, επικεφαλής του HERAστην Ελλάδα, «η ανάπτυξη της έρευνας στο σταυροδρόμι των πανδημιών, του περιβάλλοντος και της υγείας σχετίζεται όχι μόνο με την τρέχουσα κρίση, αλλά και για την πρόληψη και την καλύτερη διαχείριση μελλοντικών κρίσεων στον τομέα της υγείας, ιδίως εκείνων που συμβαδίζουν με την κλιματική αλλαγή.Εφαρμόζοντας πραγματικά την έννοια του εκθεσιώματος, δηλαδή του συνόλου της ανθρώπινης έκθεσης σε παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία καθ’ολη τη διάρκεια της ζωής, είναι σημαντικό να προχωρήσουμε τώρα προς ένα πιο ολοκληρωμένο όραμα της ανθρώπινης και της πλανητικής υγείας, εισάγοντας την έννοια του κλιματικού εκθεσιώματος».

Τις επόμενες εβδομάδες, οι ερευνητές του HERA θα εκδώσουν μακροπρόθεσμες προτάσεις για να διευκρινίσουν τους δεσμούς μεταξύ της έναρξης και της σοβαρότητας των πανδημιών και των περιβαλλοντικών και κλιματικών αλλαγών.

*κοόρτη (Cohort) κλειστή ομάδα ατόμων που έχει  κοινά χαρακτηριστικά και είναι εκτεθειμένη σε κοινούς παράγοντες

https://www.enve-lab.eu/


Το avatonpress.gr είναι ανεξάρτητο ενημερωτικό site και στηρίζεται μόνο σε σας. Κάνοντας κλικ στις διαφημίσεις μας βοηθάτε να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας! Ευχαριστούμε εκ των προτέρων!

Σχολίασε κι εσύ!