Έκθεση «Θεσσαλονίκη 1922: Μνημεία και Πρόσφυγες» στη Ροτόντα απο την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκη
Σεπτέμβριος στα Μνημεία και τους Αρχαιολογικούς χώρους της Θεσσαλονίκης
Την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 20:30 εγκαινιάζεται στη Ροτόντα η έκθεση «Θεσσαλονίκη 1922: Μνημεία και Πρόσφυγες», η οποία διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η έκθεση εστιάζει αφενός στη χρήση των θρησκευτικών μνημείων ως προσωρινή στέγη των προσφύγων, όταν αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, αφετέρου στη μεταφορά και διάσωση, από τις προσφυγικές οικογένειες, πολλών κειμηλίων, κυρίως φορητών εικόνων, από τις περιοχές προέλευσής τους, όπως την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία, με την παρουσίαση, για πρώτη φορά σε έκθεση, 36 εικόνων και θρησκευτικών κειμήλιων.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη, με τίτλο «Οι πρόσφυγες στα μνημεία της Θεσσαλονίκης», μέσα από πλούσιο εικονογραφικό υλικό, ταχυδρομικά δελτάρια και αποκόμματα εφημερίδων, αποτυπώνεται η εικόνα της πόλης κατά την κρίσιμη δεκαετία 1912-1922, στη διάρκεια της οποίας, τα μνημεία, μετά την απελευθέρωση, έγιναν τόποι εγκατάστασης πολλών προσφύγων, είτε από τις βαλκανικές χώρες (1912-1917), είτε πυρόπληκτων μετά την πυρκαγιά του 1917, είτε της Μικρασιατικής Καταστροφής (1919-1922), που αποτελεί και την κορύφωση της περιόδου αυτής. Στο δεύτερο μέρος της ίδιας ενότητας παρουσιάζεται η Μικρασιατική Εκστρατεία και ειδικότερα, η απομάκρυνση των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, καθώς και το ταξίδι της προσφυγιάς προς τη Θεσσαλονίκη. Η ενότητα ολοκληρώνεται με την εγκατάσταση στην πόλη, και ειδικότερα στην περιοχή της ακρόπολης, όπου κτίστηκε σειρά πρόχειρων κατασκευών και οικιών σε επαφή με τα βυζαντινά οχυρωματικά τείχη, αλλά και σε ναούς, και ιδίως στον ναό της Αχειροποιήτου.
Το εποπτικό υλικό της ενότητας παραχωρούν προς χρήση το Γενικό Επιτελείο Στρατού, ΕΛΙΑ – ΜΙΕΤ, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη-Αρχείο Μιράντας Μυράτ, Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς, Κέντρο Ιστορίας Δήμου Θεσσαλονίκης, Library of Congress, Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, Source gallica.bnf.fr / Bibliothèque Nationale de France, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - Θεματοφύλακας MoMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Αρχείο Fred Boissonnas, καθώς και οι ιδιώτες Παναγιώτης Ελευθερίου, Γιώργος Κωνσταντινίδης και Βύρων Μήτος.
Στη δεύτερη ενότητα, «Κειμήλια προσφύγων», παρουσιάζονται κειμήλια που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες, όπως φορητές εικόνες που ανήκουν σε ιδιώτες για τους οποίους η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης εξέδωσε απόφαση κυριότητας σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (Αναστασία Γεράκη, Γεώργιος Γκαβέσης, Χρήστος Δρακούλης, Αριστείδης Κεσόπουλος, Βασιλική Κορομηνά, Γεώργιος Κυριαζής, Δημήτρης Μακρίδης, Ειρήνη Μποζίνου, Βαρβάρα Τσαχιρίδου, Μιλτιάδης Χατζηγεωργίου, Θεανώ Χατζηπασχάλη, Ηρακλής Ξανθόπουλος, Μαρί Πισκουλιάν), και παλαίτυπα από την ιδιωτική συλλογή του Αριστείδη Κεσόπουλου. Παράλληλα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης συνεργάστηκε με τις Ιερές Μητροπόλεις Θεσσαλονίκης, Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, καθώς και Νεαπόλεως και Σταυρούπολεως, οι οποίες δάνεισαν για την έκθεση εικόνες και εξαπτέρυγα που δώρισαν σε αυτές πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία και κοσμούν σήμερα τους ναούς τους.
Εννέα από τις εικόνες της έκθεσης συντηρήθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα τελέσει η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη.
Στο τέλος της εκδήλωσης θα προσφερθεί δεξίωση από το Ίδρυμα: «Θεοφανώ».
Διάρκεια έκθεσης: έως τέλος Δεκεμβρίου.
Τη Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 19:00 η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης φιλοξενεί στον αύλειο χώρο του Αγίου Νικολάου του Ορφανού δεκάλεπτη μουσική δράση των Λητώ Μεσσήνη και Δανάη Μπερή σε σύνθεση Δημήτρη Μαραμή, που θα λειτουργήσει ως πρόλογος παράστασης του Θεάτρου Σημείο, που θα παρουσιαστεί στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Ισλαχανέ» και θα συνδέσει τα δύο μνημεία, καθώς συντελεστές και κοινό θα κινηθούν προς το Ισλαχανέ για να παρακολουθήσουν το κύριο μέρος της διοργάνωσης, η οποία εντάσσεται στον θεσμό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός», που φέτος έχει ως θέμα την επέτειο μνήμης και τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Πληροφορίες: https://digitalculture.gov.gr/.../islachane.../...
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης συμμετέχει στον θεσμό «Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς», που το 2022 αφιερώνεται στη θεματική «Βιώσιμη Πολιτιστική Κληρονομιά – Διατηρώντας το παρελθόν για τις μελλοντικές γενιές», με τη διοργάνωση δύο δράσεων στο Επταπύργιο. Ειδικότερα, την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2022 θα πραγματοποιηθεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές/τριες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχολείου της Θεσσαλονίκης, ενώ το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2022 θεματική περιήγηση. Ο αριθμός συμμετεχόντων στην περιήγηση είναι 25 άτομα.
Δηλώσεις συμμετοχής: 2313310400, 11:00-12:00, από Δευτέρα 12/9 μέχρι Παρασκευή 16/9/2022.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της διαδικτυακής δράσης «Ιστορίες της πόλης», παρουσιάζει κάθε μήνα σύντομες ιστορίες, μικρές αφηγήσεις για περιοχές, μνημεία και μεμονωμένα ευρήματα της Θεσσαλονίκης, με στόχο να φωτίσει άγνωστες πτυχές της ιστορίας και της πορείας της πόλης στον χώρο και τον χρόνο.
Η ιστορία του Σεπτεμβρίου, η οποία θα δημοσιοποιηθεί την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2022, αναφέρεται σε ένα ρωμαϊκό λουτρό, τμήμα του οποίου εντοπίστηκε απρόσμενα στα όρια της Κηφισιάς με τη Νέα Ελβετία, δίπλα στην Ε.Ο. Θεσσαλονίκης-Ν. Μουδανιών. Η παρουσία του σχετίζεται πιθανότατα με κάποια πολυτελή έπαυλη ενός αριστοκράτη της εποχής (3ος/4ος αιώνας μ.Χ.)
