Τι σημαίνει να είσαι «επιζών»

Είναι η 4^η Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Επιζώντων καρκίνου, μια καλή αφορμή για προβληματισμό όσον αφορά το θέμα της επιβίωσης τη δεύτερη δεκαετία του 21^ου αιώνα. Για ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό συμπολιτών στην Ελλάδα η επιβίωση γενικότερα αποτελεί κατόρθωμα ,άθλο! Ο κλοιός των υποχρεώσεων προς το κράτος, την εργασία, την οικογένεια, τον κοινωνικό περίγυρο ασφυκτικός, τα χρήματα και ο χρόνος δεν επαρκούν ακόμη και με πολύ συνετή διαχείριση, τα γραφειοκρατικά κωλύματα πάμπολλα. Όλα αυτά οδηγούν σε μια ατομοκεντρική θεώρηση της ζωής, υπάρχει διάχυτη μια αίσθηση προσωπικής αδικίας και παραπόνων, σαν να μη δόθηκε στον καθένα ξεχωριστά  αυτό που  του οφείλονταν, με αποτέλεσμα να αντικρίζει αδιάφορα ή κι επιθετικά κάποιες φορές τους αδύναμους του κοινωνικού του περίγυρου, να κάνει αρνητικές σκέψεις και να απορρίπτει τις συλλογικότητες, διότι είναι αναποτελεσματικές ή χρονοβόρες και χρόνος -ως γνωστόν- δεν υπάρχει. Ανεργία, μετανάστευση, αυτοκτονίες, τροχαία ,τρομοκρατικά χτυπήματα, δικαστικές περιπέτειες και  ποικίλες άλλες ασθένειες έρχονται να συμπληρώσουν το σκηνικό της καθημερινότητας πια στη χώρα μας αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη .Μόνο θαυμασμό μπορεί λοιπόν να νιώσει κάποιος για όλους τους βιοπαλαιστές που αναμετρώνται κάθε μέρα με όλα αυτά και ωστόσο διατηρούν την ψυχοπνευματική και σωματική τους υγεία.

Κι έρχεται να προστεθεί σε όλα τα παραπάνω για ορισμένους, κάποια στιγμή στην  ούτως ή άλλως δύσκολη ζωή τους η φράση που απεύχονταν πάντα και έδιωχναν  από τη σκέψη τους: «έχεις καρκίνο». Εκεί σβήνουν όλα, εκεί εξαντλούνται τα κάθε είδους αποθέματα δυνάμεων, εκεί καραδοκεί ο πανικός ,η παραίτηση, ο αυτοοικτιρμός , η ενοχή, η μεμψιμοιρία, η θρησκοληψία, η ευπιστία στον κομπογιαννιτισμό. Διότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι καθόλου ανοικτή και υποστηρικτική στο θέμα του καρκίνου, μιμείται το ελληνικό κράτος που βάζει τους οικονομικά αδύναμους καρκινοπαθείς να συνωστίζονται στις νεκρικά άχρωμες αίθουσες αναμονής, περιμένοντας το δεκάλεπτο- στην καλύτερη περίπτωση- συνάντησης και ενημέρωσης του ογκολόγου που θα δώσει οδηγίες για τη θεραπεία τους. Η ελληνική κοινωνία που σε ένα μεγάλο μέρος της χαρακτηρίζει ακόμη τον καρκίνο «επάρατο» (!!!) δεν νιώθει άνετα όταν οι  ασθενείς  μιλούν για την αρρώστια τους, σε αντίθεση με όλες τις ευρωπαϊκές και πολιτισμένες χώρες, επειδή προτιμά να δείχνει οίκτο, λύπηση και να σχολιάζει πίσω από την πλάτη των ασθενών. Επιφανειακό και αποσπασματικό είναι το ενδιαφέρον πολλών ,ίσως γιατί τους βγάζει από τα συνήθη προβλήματά τους και τον μακάριο ατομισμό τους.  Πάλι το κράτος δάσκαλος αυτής της συμπεριφοράς, αφού οι παροχές προς τους καρκινοπαθείς είναι ανύπαρκτες, ειδικά αν είχαν την τύχη να εργάζονταν, οπότε, οποιαδήποτε διευκόλυνση γίνεται, εκλαμβάνεται ως παραχώρηση, χάρη «προς τον καημένο»! Ας μη γίνει αναφορά στις προλήψεις που χαρακτηρίζουν ακόμη και σπουδασμένους σε σχέση με τον καρκίνο, προλήψεις και μικροψυχίες που τους οδηγούν να απομακρύνονται από τους ασθενείς με καρκίνο και τελικά να τους περιθωριοποιούν.

Χωρίς υποστήριξη  λοιπόν από θεσμούς, κρατικές δομές και  από μεγάλη μερίδα συμπολιτών τους, αρκετοί- όλο και περισσότεροι- καρκινοπαθείς σήμερα στην Ελλάδα επιβιώνουν χάρη στα νέα φάρμακα που ακόμη ευτυχώς χορηγούνται, χάρη σε γιατρούς και νοσηλευτές που δίνουν παρά τις αντίξοες συνθήκες εργασίας τους τον καλύτερο εαυτό τους, χάρη σε ανθρώπους που παραμένουν αληθινά αλληλέγγυοι και κυρίως χάρη στην εσωτερική δύναμη και αγωνιστικότητα που πήγασε από μέσα τους μετά το αρχικό σοκ και η οποία ορθώνει τείχος στην ασθένεια και τις κάθε είδους επιπλοκές της. Διότι για έναν επιζώντα  καρκίνου κάθε μέρα που περνά είναι μια νέα ευκαιρία ζωής, μια μέρα αγώνα όχι μόνο για να νικήσει την ασθένεια αλλά για  να κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο με ένα χαμόγελο, μια ειλικρινή τοποθέτηση, μια πράξη αγάπης και αλληλεγγύης στο χώρο εργασίας του, στη γειτονιά του, στο δρόμο. Η ζωή αποκτά το νόημα που είχε χαθεί στο κυνήγι του υλικού ευδαιμονισμού και οι προτεραιότητες είναι πια ξεκάθαρα ιεραρχημένες για όποιον έχει αναμετρηθεί ευθέως με τη θνητότητά του. Ο φόβος βέβαια για επανεμφάνιση της νόσου υπάρχει και πάντα θα υπάρχει, όσα χρόνια κι αν περάσουν, αρνητικές σκέψεις έρχονται συχνά, κυκλοθυμικότητα και απογοήτευση εναλλάσσονται με αισιοδοξία και νηφαλιότητα, αλλά  αυτό που μένει και κυριαρχεί είναι η αίσθηση της νίκης της ζωής και της θέλησης για συνέχιση της προσφοράς προς τους οικείους και την κοινωνία.

Μπορεί η ζωή με ή χωρίς καρκίνο να είναι δύσκολη, ωστόσο αξίζει να βιωθεί κάθε στιγμή της. Το ζητούμενο είναι να την κάνουμε λίγο καλύτερη για όλους και ευκολότερη για τους αδύναμους και νοσούντες, με προσωπική συμβολή και ευθύνη. Το κράτος κωφεύει όσο κωφεύουν και οι πολίτες του, αν αυτοί όμως σπάσουν το τείχος της σιωπής και ειλικρινά μιλήσουν ή αφουγκραστούν το διπλανό τους ,η αλλαγή θα έρθει. ΄Η τουλάχιστον αυτό θέλουμε να ελπίζουμε πολλοί από εμάς.

(…) όχι-όχι - μιάν απέραντη ηθικολογία
δεν θα βοηθήση να κάνουμε καλλίτερο τον κόσμο.

Να ελπίζης - να ελπίζης πάντα - πως ανάμεσα εις τους ανθρώπους
- που τους ρημάζει η τρομερή "ευκολία"
θα συναντήσης απαλές ψυχές με τρόπους
που τους διέπει καλωσύνη - πόθος ευγένειας - ηρεμία.

ίσως όχι πολλές - ίσως νασ' άτυχος: καμμία -
τότες εσύ προσπάθησε να γενής καλλίτερος
εις τρόπον ώστε να ερθή κάποια σχετική ισορροπία (….)

(Νίκος Εγγονόπουλος, Σονέτο μάλλον απαισιόδοξο)

* Η Ανατολή Γκαγκοπούλου, είναι εκπαδευτικός - φιλόλογος στο 2ο ΓΕΛ Ωραιοκάστρου