Δημήτρης Δεμουρτζίδης: Οι Τρεις Ιεράρχες, «Υπηρέτες» της πίστης και της αγάπης προς το συνάνθρωπο

Χαιρετισμός Δημάρχου Δημήτρη Δεμουρτζίδη

για την Εορτή των Τριών Ιεραρχών

Κάθε χρόνο στις 30 Ιανουαρίου, η Εκκλησία μας γιορτάζει τους Τρεις Ιεράρχες: τον Μεγάλο Βασίλειο, Αρχιεπίσκοπο Καισαρείας της Καππαδοκίας, τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο, Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως και τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως.

Οι Τρεις Ιεράρχες, σε όλη τους τη ζωή αποτελούσαν φωτεινά παραδείγματα ζωής, μάθησης και ευλάβειας, ενώ παντού και πάντοτε ανεδείκνυαν τη σημαντικότητα της μόρφωσης του ανθρώπου. Όχι όμως της μόρφωσης με τη στείρα της μορφή, όπως αυτή απομνημονεύεται πολλές φορές από τα πολυσέλιδα βιβλία. Αλλά της μόρφωσης που απορρέει από τα γράμματα, έχει παραγωγική μορφή, μπολιάζει την ηθική μας και γίνεται κτήμα της σωστής συμπεριφοράς μας. Με την αφοσίωσή τους γύρω από τα γράμματα και την παιδεία, οι Τρεις «πανεπιστήμονες» Φωστήρες (όπως συχνά επικαλούνται) κατάφεραν να δείξουν ότι η μόρφωση πολλές φορές είναι συνώνυμο της ευτυχίας και λειτουργεί στην ψυχή όπως το νερό σε ένα διψασμένο από την ξηρασία φυτό. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας τους έχει καθιερώσει ως προστάτες των Γραμμάτων και της Παιδείας μας, ώστε μέσα στα σχολειά μας να είναι πάντα παρόντες και να προσέχουν το μαθητή, το δάσκαλο και την εκπαιδευτική μας κοινότητα.

Στα πρόσωπα και στη μνήμη των Τριών Ιεραρχών τιμούμε τις αρετές της φιλομάθειας, της προκοπής και της αλήθειας, την οποία ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος συχνά επικαλούταν στα κηρύγματά του: «Πράγματι, είναι στενός ο δρόμος της αλήθειας, είναι μονοπάτι που και από τις δύο πλευρές έχει γκρεμό, γεμάτο από δυσκολίες». 

Παρά τις δυσκολίες λοιπόν που βιώνουμε.

Παρά τα εμπόδια που μπαίνουν μπροστά μας.

Δεν πρέπει να το βάζουμε κάτω και να αντλούμε δύναμη από τα λόγια των Πατέρων μας. Από το απαύγασμα της σοφίας τους και τη δύναμη του πνεύματός τους να παίρνουμε κουράγιο και να χαράζουμε δρόμους με ελπίδα. Τον τρόπο ζωής τους να τον κάνουμε φάρο συμπεριφοράς και θάρρους, ο οποίος θα μας φωτίσει τον δρόμο ακόμα και σε αυτές τις μέρες τις τόσο σκοτεινές.

30 Ιανουαρίου 2021!

Σας καλώ όλους, αλλά κυρίως τα μικρά παιδιά. Τους μαθητές μας. Ανοίξτε τους πνευματικούς σας ορίζοντες και μην υιοθετείτε αβίαστα λανθασμένα πρότυπα που δρουν πολλές φορές με χαλκευμένα κίνητρα και με υστεροβουλία.

Δείτε πόσο επίκαιρος μπορεί να είναι σήμερα ο παιδαγωγικός λόγος των Τριών μας Φωστήρων και πώς σε μια περίοδο που οι ανθρώπινες αντοχές στερεύουν μέρα με τη μέρα, οι διδαχές τους ηχούν λυτρωτικά και θέτουν σε σταθερά πλαίσια ιδανικά και αξίες. Πρότυπα και συμπεριφορές. Κριτική και δράση.

Χρόνια Πολλά. Με πίστη και αισιοδοξία.

Χαιρετισμός Αντιδημάρχου Παιδείας Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη

Η Εκκλησία μας τιμά σήμερα τη σύναξη των Αγίων Μεγάλων Ιεραρχών Βασιλείου του Μεγάλου (1 Ιανουαρίου), Γρηγορίου του Θεολόγου (25 Ιανουαρίου) και Ιωάννου του Χρυσοστόμου (13 Νοεμβρίου).

Με τη ζωή τους και το έργο τους, οι Τρεις Ιεράρχες ανέδειξαν την αξία της γνώσης και των επιστημών, προστάτευσαν την Ορθοδοξία και συνεισέφεραν στη διάδοση της Χριστιανικής Πίστης, θέτοντας πάντα ως προτεραιότητα την αγάπη προς το συνάνθρωπο που δοκιμάζεται.

Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς πως ο εορτασμός της μνήμης των Τριών Ιεραρχών έχει εκτός από τη θεολογική, και την εκπαιδευτική του διάσταση. Θεωρείται η γιορτή των ελληνικών γραμμάτων η οποία μάλιστα είχε καθιερωθεί ως αργία για τα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων -μέχρι το 2020- με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, στις 9 Αυγούστου 1841 από το ακαδημαϊκό συμβούλιο του μετέπειτα Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ γιορτάστηκε για πρώτη φορά στις 30 Ιανουαρίου 1842. Η στενή σχέση τους με τις επιστήμες και τα γράμματα στάθηκε η αιτία γι’ αυτήν την αναγνώριση, μια σχέση που χτίστηκε πάνω στις λαμπρές σπουδές τους, αλλά και στο έργο τους και στην προσπάθειά τους να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στο Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα και τη Χριστιανική Πίστη, μελετώντας σε βάθος και τα δύο και απορρίπτοντας τα ειδωλολατρικά στοιχεία που αποτελούσαν τροχοπέδη προς αυτήν την κατεύθυνση.

Οι Άγιοι Τρεις Ιεράρχες αποτελούν διαχρονικό λαμπρό παράδειγμα αφοσίωσης και μας εμπνέουν για μια παιδεία που θα οδηγεί τους σημερινούς νέους στο να κατακτήσουν τους δρόμους της γνώσης και της αρετής.

Τρεις εξέχουσες προσωπικότητες της χριστιανικής παράδοσης τιμά κάθε χρόνο στις 30 Ιανουαρίου η Χριστιανική Εκκλησία

Ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γιορτάζουν και ο καθένας ξεχωριστά, όμως η επιλογή μιας κοινής γιορτής την προτελευταία ημέρα του Γενάρη για τους τρεις Πατέρες της Εκκλησίας που υπήρξαν -εκτός των άλλων- και σημαντικοί Δάσκαλοι, μόνο τυχαία δεν είναι. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία απόφαση που ελήφθη κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες στα μέσα του 11ου μ.Χ. αιώνα, από το λόγιο και μητροπολίτη Ευχαΐτων Ιωάννη Μαυρόποδα (1000-1070) ο οποίος κατάφερε με αυτόν τον τρόπο να δώσει ένα τέλος στις έντονες φιλονικίες που είχαν προκύψει ανάμεσα στους λόγιους εκείνης της εποχής για το ποιος από τους τρεις Ιεράρχες ήταν πιο σπουδαίος από τους άλλους δύο. Είχαν χωριστεί, μάλιστα, σε τρεις ομάδες, τους Ιωαννίτες, τους Βασιλείτες και τους Γρηγορίτες.

Οι Τρεις Ιεράρχες συμβολίζουν την ενότητα των Μεγάλων Διδασκάλων που δίδαξαν με τον άγιο βίο τους το Ευαγγέλιο του Χριστού και έχουν λάβει το χάρισμα να εκφράζουν την καθολική συνείδηση της Εκκλησίας.

➢ Μέγας Βασίλειος: Ο Άγιος των φτωχών

Θα ήταν άδικος αν κανείς υποστήριζε πως κάποιος από τους Ιεράρχες ήταν πιο φιλάνθρωπος από τον άλλον. Και οι τρεις ανέπτυξαν σημαντική δράση προς όφελος των φτωχών και κατατρεγμένων, όμως ο Άγιος Βασίλειος ήταν αυτός που εισήγε για πρώτη φορά την έννοια της ολοκληρωμένης φροντίδας των οικονομικά αδύναμων μέσα σ’ ένα οργανωμένο πλαίσιο με την ίδρυση νοσοκομείων, ορφανοτροφείων, ξενώνων, σχολείων, εργαστηρίων στους κόλπους μιας πόλης, της  περίφημης Βασιλειάδας. Μάλιστα, διέθεσε όλη του την περιουσία για το σκοπό αυτό, καθώς ο ίδιος προερχόταν από πλούσια οικογένεια.

Γεννημένος στη Νεοκαισάρεια του Πόντου γύρω στο 330, μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας με τους γονείς του Εμμέλεια και Βασίλειο οι οποίοι του παρείχαν το οικονομικό υπόβαθρο για να σπουδάσει στην Κωνσταντινούπολη, στην Αλεξάνδρεια και στην Αθήνα δίπλα στον αδελφικό του φίλο Γρηγόριο, το Ναζιανζηνό. Αμέσως μετά τις σπουδές του επέστρεψε στην Καισάρεια και αφού εργάστηκε ως ρήτορας, αποφάσισε να γίνει μοναχός. Αργότερα όμως, ο φόβος της επικράτησης των αιρέσεων τον ανάγκασε να επιστρέψει στην εκκλησιαστική ιεραρχία, πρώτα ως διάκονος και τελικά ως επίσκοπος Καισάρειας. Έγραψε πολλά βιβλία, επιστολές, κηρύγματα, προσευχές  και τη Θεία Λειτουργία που φέρει το όνομά του. Πέθανε το 379 σε ηλικία 49 ετών.

➢ Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Ο «Χριστιανός Δημοσθένης»

Με σπουδές στη Ρητορική, τη Φιλοσοφία και τη Θεολογία, έμεινε στην ιστορία για τη δεινότητα του λόγου του -η γλώσσα του «έσταζε μέλι»-, για τη φιλευσπλαχνία του, αλλά και για τη σκληρή κριτική και στάση του απέναντι στους αυτοκράτορες και σε όσους αδυνατούσαν να ελέγξουν τη ματαιοδοξία και την επιμονή τους στο κυνήγι του πλούτου.

Γεννήθηκε το 347 ατην Αντιόχεια της Συρίας από γονείς που φρόντισαν με την οικονομική τους ευμάρεια να λάβει πλατιά μόρφωση, δίνοντας πάντα ωστόσο έμφαση στις χριστιανικές αξίες. Αρχικά επέλεξε την ασκητική ζωή, αργότερα όμως τέθηκε κι αυτός στην υπηρεσία της Εκκλησίας, ξεκινώντας από τα  πρώτα στάδια της ιεραρχίας και φτάνοντας μέχρι εκείνο του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινούπολης. Εκεί, με τα πύρινα κηρύγματά του προκάλεσε την αντίδραση της Αυτοκράτειρας Ευδοξίας. Εξορίστηκε και τελικά πέθανε από τις κακουχίες το 407. Πέρα από το φιλανθρωπικό του έργο και τις εξαιρετικές του ικανότητες ως ρήτορας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ξεχώρισε και για τα συγγράμματα που άφησε παρακαταθήκη στη Χριστιανική Εκκλησία, μεταξύ των οποίων και η Θεία Λειτουργία που φέρει το όνομά του.

➢ Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: Ο υπερασπιστής της Πίστης

Πρόκειται για τον δεύτερο που του αποδόθηκε το προσωνύμιο «Θεολόγος» στην ιστορία του Χριστιανισμού μετά τον Άγιο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή και όχι άδικα. Κι αυτό επειδή ο Γρηγόριος από τη Ναζιανζό της Καππαδοκίας -εξ ου και το Ναζιανζηνός- ανήκει στους σημαντικότερους Χριστιανούς θεολόγους που με τις γνώσεις και τα κηρύγματά του έθεσε τις βάσεις ώστε ο Χριστιανισμός να υπερισχύσει έναντι των αιρέσεων.

Γεννήθηκε το 329 σε μία από τις πιο παλιές και πλούσιες οικογένειες της Καππαδοκίας και έλαβε χριστιανική ανατροφή και υψηλή μόρφωση. Αφού πέρασε κάποια χρόνια ως ασκητής, επέστρεψε στα εγκόσμια και χειροτονήθηκε από το φίλο του Βασίλειο, επίσκοπος της κωμόπολης των Σασίμων. Υπερασπίστηκε την Ορθοδοξία με όλες του τις δυνάμεις, σε μία πό τις πιο σκοτεινές περιόδους της, τότε που στην Κωνσταντινούπολη βασίλευαν οι αιρέσεις και μόνο ένας μικρός ναός είχε απομείνει ορθόδοξος, εκείνος που συμβολικά αφιέρωσαν στην Αγία Αναστασία. Όταν ο Μέγας Θεοδόσιος καθιέρωσε με διάταγμα την Ορθοδοξία, ο Γρηγόριος χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινούπολης και αναδείχτηκε Πρόεδρος της Β’ Οικουμενικής Συνόδου κατά την οποία ολοκλήρωσε το Σύμβολο της Πίστεως που είχε ξεκινήσει να συγγράφεται κατά την Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ομιλίες, επιστολές και ποιήματα. Πέθανε στις 25 Ιανουαρίου του 390, οπότε και γιορτάζεται η μνήμη του.